Światowa Organizacja Zdrowia uznała nadwagę i otyłość za epidemię XXI wieku. Na całym świecie obserwowana jest stale zwiększająca się liczba osób z nadwagą i otyłością, również wśród dzieci i młodzieży. PAMIĘTAJ! Otyłe dziecko = otyły dorosły!
Otyłość jest przewlekłą chorobą zapalną o złożonej etiologii, bez tendencji samoistnego wyleczenia, za to z tendencją do nawrotów. Otyłość to patologiczny stan zwiększonego udziału tkanki tłuszczowej w organizmie człowieka, który prowadzi do uszkodzenia struktury poszczególnych narządów lub układów, zaburzeń biochemicznych i fizjologicznych organizmu oraz problemów socjologicznych i psychologicznych, a w efekcie do skrócenia oczekiwanego czasu życia. Wraz ze zwiększającą się masą ciała rośnie ryzyko pogorszenia stanu zdrowia i sprawności fizycznej. Zwiększająca się liczba i/lub objętość adipocytów powoduje liczne zaburzenia metaboliczne:
- zmniejszenie wrażliwości niektórych tkanek na działanie insuliny, czyli insulinooporność,
- hiperinsulinizm,
- nieprawidłową tolerancję glukozy,
- nieprawidłowy panel lipidowy,
- hiperurykemię i inne.
Istniejące zaburzenia z kolei zwiększają ryzyko rozwoju:
- cukrzycy typu 2,
- hiperlipidemii,
- chorób układu sercowo-naczyniowego,
- nowotworów, szczególnie jelita grubego, odbytnicy, prostaty oraz trzonu macicy i sutka.
Ponadto pacjenci otyli częściej niż osoby z prawidłową masą ciała narażeni są na:
- choroby dróg żółciowych, wątroby, w tym marskości wątroby, NAFLD,
- stany zapalne trzustki,
- hiperurykemię i dnę moczanową,
- kamice dróg moczowych,
- zespoły bezdechów sennych,
- powikłania ciąży.
Leczenie otyłości powinno być wdrożone na jak najwcześniejszych etapach jej rozwoju, najkorzystniej już na etapie nadwagi. Bardzo ważna jest edukacja pacjenta pomagająca wdrożyć w codzienność zasady racjonalnego żywienia i systematyczną aktywność fizyczną. Należy pamiętać, że leczenie otyłości to nie tylko redukcja masy ciała, lecz również poprawa stanu zdrowia i wyników laboratoryjnych. Efekt taki można osiągnąć poprzez umiarkowaną redukcję masy ciała (5-15% wartości wyjściowej) przy zbilansowanym planie żywieniowym i umiarkowanym zwiększaniu aktywności fizycznej i wydolności.